"Chrupek i Miętus" dostali się wreszcie w nasze ręce, więc czym prędzej, całą rodziną, zasiedliśmy za kuchennym stołem i zabraliśmy się do lektury. Po pierwszym opowiadaniu zapadła znacząca cisza. Po drugim niektórzy zdecydowali się na niezbyt pochlebne oceny, po trzecim ja byłam już całkiem zażenowana i czym prędzej chciałam zakończyć spotkanie z apodyktyczną żabą i głupiutkim królikiem. Zanim zaczęliśmy czytać wydawało mi się, że dobór kolorów będzie największym minusem "Chrupka i Miętusa", po skończeniu, zrozumiałam, że projekt graficzny to zaledwie zadra na całościowym wizerunku. Nie miałam wątpliwości, że książka, która trafiła w nasze ręce nie jest z naszej bajki.  I choć zdaję sobie sprawę, że ta ocena jest czysto subiektywna, nie mogę nie zadać sobie pytania, co wpłynęło na nasz odbiór? 

 

Pierwsze wrażenie podobieństwa do "Felka i Toli" odpłynęło już po chwili. Poczucie humoru, o wiele cięższe niż u Sylvii Vanden Heeede, zbliżone było raczej do przekomarzanek rodem z kiepskich kreskówek. Nie chciałabym zrzucać odpowiedzialności na francuskie poczucie humoru, ale może powinnam pójść w tym kierunku. W końcu Roland Topor jako mistrz groteski i purnonsensu, świetnie wpisuje się w chrupkowo-miętusową scenerię. I choć bardzo cenię sobie Topora i lubię francuski dowcip, to wieszanie sroki za nogę i wylewanie na nią gorącego sosu, szczególnie w kontekście książki adresowanej do bardzo młodego odbiorcy, jakoś zupełnie nie przypadło mi do gustu.

Nie chciałabym tym stwierdzeniem zabierać głosu w dyskusji na temat granic dydaktyzmu w literaturze dziecięcej, bo zupełnie nie w tym rzecz. Kluczowym błędem tej książki nie jest bowiem dosadny charakter niektórych wątków, ale całkowity brak humoru. To znów subiektywny odbiór, który jest być może uwarunkowany kulturowo, a być może po prostu nie bawi nas to samo, co panią Bournay. Niewiele pomaga zgrabny skądinąd przekład. Efekt końcowy jest taki, jakby książkę napisała i zilustrowała nieco przemądrzała uczennica szkoły podstawowej.

Całościowy odbiór utrudnia również brak czytelnego klucza. Pierwsze opowiadanie ma wydźwięk nieco filozoficzny, jednak kolejne gubią ten trop i zmierzają w zupełnie innym kierunku. A ostatni gwóźdź do trumny dobijają końcowe wersy: